OKUL YÖNETİMİ, HUKUK ve POLİTİKA

OKUL YÖNETİMİ, HUKUK ve POLİTİKA

Okul yönetimi ve hukuk:

Yönetim ile hukuk, bir bütünün birbirini tamamlayan iki boyutudur. İkisi arasında çok yakın bir ilişki vardır.

Hukuk:

Toplumdaki her türlü karşılıklı ilişkileri düzenleyen ve devletçe uygulanan maddi yaptırımlarla geçerliliği sağlanan sosyal davranış kurallarının tümüdür. Bu tanım aşağıdaki öğeleri kapsamaktadır:

• Hukuk bir kurallar bütünüdür.
• Bu kurallar sosyal davranış kurallarıdır.
• Sosyal davranış kurallarının amacı, sosyal ilişkileri düzenlemektir.
• Bu kuralların geçerliliği maddi yaptırımlarla sağlanır.
• Bu yaptırımları devlet uygular.

Okul yönetimi ve politika

Okul yöneticisi, daha önce açıklanan politika ve yürütme ilkelerine göre,okulun eğitim politikasını çizmek ve uygulamak zorundadır.Eğitim düzenimizde,okul yöneticisinin politika görevi çok sınırlıdır.Bunun başlıca nedenlerinden biri,yetkisiz oluşu ve çizdiği politikayı gerçekleştirecek,özellikle,mali bağımsızlıktan yoksun bulunuşudur.Çünkü,bir örgütün politikasını gerçekleştirecek,en somut koordinasyon araçları,bütçe ve ödenektir.Eğitim örgütümüzdeki çeşitli kısıtlamalar,okul yöneticilerimize bu imkanı vermemektedir.Bu nedenle okul-aile birliği kuruluşların sağladığı serbest imkanlar okullarda böyle kuruluşların hem önemini hem gelişmesini artırmış bulunmaktadır.

OKUL YÖNETİCİSİ

Bir okulda, amaçların yerine getirilebilmesi için iş görenleri örgütleyen, emirler veren, çalışmaları yönlendirip koordine eden ve denetleyen kişilere okul yöneticisi denir. Her okul yöneticisinin amacı, bakanlığımızın eğitim politikası ve amaçları doğrultusunda eğitim kurumlarını yaşatmak ve onu etkili bir biçimde işler durumda tutmaktır. Bunun içinde her okul yöneticisinin belli yeterliliklere sahip olması; görev, yetki ve sorumluluklarının neler olduğunu bilmesi gerekir.

Görevleri:

 Bir kuruluşta, yöneticilikle ilgili görevler üçe ayrılabilir:

1)Temel görevler, İşin yürütülmesi için zorunlu olan görevlerdir. Temel görevler yapılmadan işlerin yürütülmesi zordur.

2)Yardımcı görevler, işin sonuçlanması ve yürütülmesi için zorunlu olan, ikinci derecede, yardım etmekle yükümlü görevlerdir.

3)Kurmay görevleri, yöneticilere ve şeflere yardım etmekle yükümlü, onlara öğütlerde bulunan ve uzmanlar sağlayan görevlerdir.

 

Yetkileri:

 Karar verme ve diğerlerini harekete geçirme ya da örgütsel amaçları başarmak için belirli görevleri yaptırma hakkıdır. Bu anlamda yetki, örgütsel eylemin kişisel olmayan yönüdür.Diğer yandan “yetki,diğerlerini etkileme yöntemi” olarak tanımlanmaktadır.Yetkinin kaynağı hakkındaki görüşler iki grupta toplanılabilir:

Birinci görüş “Yukarıdan aşağıya yetki” görüşünü savunan biçimsel kuramdır. Bu görüşe göre yetki,yukarıdan aşağı kademelere doğru devredilmektedir.

İkinci görüş, “Aşağıdan yukarıya yetki” tezini savunan kabul kuramıdır. Barnard, Simon gibi insan ilişkilerine önem veren yazarlar yönetsel yetkinin kaynağını astların onu benimseyip kabul etmesinde görürler. Sözgelimi, Barnard’a göre “yetki, kabul edilen mesaj” olarak tanımlanır.

Sorumlulukları:

Yöneticiyi değerlerine aykırı isteklerine mağlup olmaktan koruyan ahlaki ilkelerin yarattığı bir kavramdır. Diğer bir tanıma göre “ sorumluluk, işe ilişkin faaliyetleri başarma yükümlülüğüdür.”Bir bakıma yetki devrinin ayrılmaz bir parçasıdır.Bir işi kabul ederek görevleri yapmayı benimseyen kişi sorumluluk yüklenmiş demektir.Yetki akımı yukardan aşağıya doğru olurken sorumluluk aşağıdan yukarıya doğru akmaktadır.

Okul yöneticileri yasa, yönetmelik ve emirlerin sınırları içinde okulun yönetim, eğitim ve öğretimle ilgili işlerinden; okul bina ve eşyasının korunmasından, iyi kullanılmasından, temizlik ve düzeninden sorumludur.

Yeterlikleri:

Bir hizmet dalında ya da belirli bir konuda gerekli bilgilere ve becerilere sahip olmaya yeterlik denir. Okul yöneticiliği için gerekli yeterlik alanları, önem derecelerine göre şöyle sıralanmaktadır:

• Okulun bina, tesis ve demirbaşlarının kullanılma, koruma ve bakımı
• Liderlik davranışları
• Okulun işletmecilik ilkelerine göre yönetilmesi
• Yetki ve sorumluluğa ilişkin sorunlar
• Okulda olumlu bir hava yaratılması
• Okul içi ve dışı haberleşme etkinlikleri
• Okul personelinin yönetilmesi

Özellikle şu kusurların yöneticide bulunmaması gerekir:

• Taraf tutma
• Anlayış noksanlığı
• Kararsızlık
• Korku
• Etki altında kalma
• İleriyi görememedir.

Yöneticilerin Seçilmesi ve Atanması

Türkiye’de ,eğitim ve okul yöneticiliği görevlerine atanabilmek için öğretmenlik eğitimi sırasında ya da sonradan yönetim alanında eğitim görmeyi zorunlu kılan bir yasa maddesi bulunmadığı gibi bu konuda bir gelenekte gelişmemiştir.Milli Eğitim temel kanunun 43.maddesinde öğretmenliğin, “Devletin eğitim,öğretim ve bununla ilgili yönetim görevlerini üzerine alan özel bir ihtisas mesleği olarak” tanımlanmış olması,eğitim yöneticiliğinin bir meslek olarak benimsenmesinin yasal olarak engellendiğinin işaretidir.

Dr.Mehmet Birekul, 2017